Zdarza się, że nie zawsze wiemy, jak się zachować w obecności osoby z niepełnosprawnością.
Przede wszystkim spójrz na osobę z niepełnosprawnością jako na człowieka, który ma swoje unikalne umiejętności, zainteresowania, system wartości, a nie przez pryzmat jej niepełnosprawności. OzN, jak każdy, ma również własne potrzeby. Najprostszym sposobem na ich dokładne poznanie są pytania typu:
● Czy mogę Pani/u jakoś pomóc?
● Jak mogę Pani/Panu pomóc?
Nie polegaj na domysłach, tylko pytaj. Zachowuj się naturalnie i traktuj daną osobę w podobny sposób jak osobę pełnosprawną.
Jakich czynności najlepiej unikać w obecności osoby z niepełnosprawnością?
● nie dotykać OzN bez jej wyraźnej zgody oraz rzeczy należących do niej (wózka, laski)
● nie rozmawiać z kimś o niej w jej obecności, zachowując się tak, jakby jej nie było,
● unikać infantylizacji, nie używać dziecięcych zdrobnień typu „słoneczko”, „kochanie” wobec dorosłej osoby z niepełnosprawnością.
Zwracaj uwagę na słowa. Jak nie mówić do osoby z niepełnosprawnością?
Język tworzy rzeczywistość. Wypowiadane słowa mają swoją rolę i przydatną funkcję w komunikacji, oddziałują na nasze myślenie i przyczyniają się do kształtowania odpowiednich postaw. Co więcej, słowa mogą wzmacniać lub ranić i wpływać na to, jak czuje się nasz rozmówca.
● Dlatego wyrażenia „niepełnosprawny, inwalida, kaleka” używane do opisania osób z niepełnosprawnością nie są preferowanymi terminami. Z powodzeniem można, zamiast tego używać określenia jak „Osoba z Niepełnosprawnością”, w skrócie OzN.
● Nie mów osoba na wózku inwalidzkim, tylko osoba, która porusza się za pomocą wózka lub osoba korzystająca z wózka.
● Głuchy, to nie znaczy niemy. Głusi nie lubią słowa głuchoniemy.
● Zamiast osoba „o specjalnych potrzebach”, powiedz osoba „o różnych potrzebach”.
Z kolei nie obawiaj się takich zwrotów jak: chodźmy, idziemy, gdy masz kontakt z osobą z niepełnosprawnością ruchową czy określeń typu – do zobaczenia, spójrz, gdy masz do czynienia z osobą z niepełnosprawnością wzrokową.
W życiu jednak często jest to też kwestia indywidualna, więc warto zapytać OzN, z jakimi określeniami jest jej po prostu milej.
OzN na rynku pracy
Każdy człowiek potrzebuje w większym lub mniejszym stopniu kontaktu z innymi ludźmi. Praca dla osoby z niepełnosprawnością jest okazją do budowania relacji z innymi i na prowadzenia przy tym aktywnego życia. Stwarza OzN szansę na samodzielność i finansową niezależność.
Zarówno pracodawca, jak i osoba z niepełnosprawnością potrzebują się nawzajem zrozumieć i dać sobie szansę na współdziałanie. Aby tak się stało, przede wszystkim obie strony powinny znaleźć wspólną przestrzeń do spotkań i rozmów.
Jakie są korzyści dla pracodawcy z zatrudniania osób z niepełnosprawnościami?
Pracodawcy zatrudniający OzN mogą liczyć na szereg korzyści, w tym na:
● budowanie przewagi konkurencyjnej,
● rozwijanie pozytywnego wizerunku firmy jako pracodawcy otwartego i tolerancyjnego wobec różnorodności,
● lepsze zrozumienie potrzeb i oczekiwań klientów, do których mogą również należeć OzN,
● ich lojalność i in.
Pracodawcy mogą otrzymać, po spełnieniu odpowiednich warunków, dofinansowanie miesięcznego wynagrodzenia pracownika z niepełnosprawnością, zwrot kosztów m.in. szkolenia OzN oraz mogą być zwolnieni z obowiązkowych wpłat na PFRON.
Zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami (OzN) może budzić naturalnie obawy
Pracodawcy mogą mieć obawy dotyczące barier architektonicznych i kosztownego zatrudniania ze względu na konieczność, chociażby dostosowania miejsca pracy. Osoby na stanowiskach menedżerskich mogą odczuwać niepewność związaną z zatrudnianiem OzN. To może być spowodowane m.in. niedostępnością odpowiedniej wiedzy na temat tego, jak prawidłowo przeprowadzić proces rekrutacji i włączyć OzN do swojego zespołu. Z kolei członkowie zespołu mogą obawiać się, że zaszkodzą osobie z niepełnosprawnością, sprawią jej nieświadomie dyskomfort i przykrość.
OzN też mają swoje obawy, które mogą być związane np. z odrzuceniem ich w miejscu pracy. Mogą się zastanawiać, czy poradzą sobie w nowej sytuacji. Z kolei nie wiedzą, czy podołają niepowodzeniom i przeciwnościom losu.
Do zatrudniania OzN potrzebne jest odpowiednie przygotowanie, dlatego pracodawcy mogą liczyć na wsparcie m.in. fundacji, organizacji pożytku publicznego, aby systemowo przygotować firmy do zatrudniania osób z niepełnosprawnościami.
Potrzebna jest regularna edukacja
Realizowane są liczne projekty mające na celu zwiększenie świadomości pracodawców, społeczeństwa i samych menedżerów o OzN. Organizowane są wydarzenia offline i online. Powstają publikacje w mediach społecznościowych, programy wsparcia dla OzN oraz programy mentoringowe. Ważną funkcję pełnią ambasadorzy zatrudniania osób z niepełnosprawnościami, którzy regularnie i konsekwentnie dzielą się wiedzą na temat praw i potrzeb OzN. Nie wystarczą jednorazowe szkolenia dla pracowników, potrzebna jest regularna edukacja.
Podsumowanie
Osoby z niepełnosprawnościami mają wiele do zaoferowania. Warto ich samych zachęcać do udziału w życiu kulturalnym i zawodowym, aby mogli lepiej doświadczać życia i dzielić się swoimi umiejętnościami z innymi. Z tego względu razem i wspólnymi staraniami możemy osiągnąć więcej. Małymi krokami zmieniać świat na lepsze.
Niepełnosprawność może dotknąć każdego z nas.
