Macierzyństwo „nie” czy „w” planie
Według najnowszych wyników badań CBOS, opublikowanych w styczniu 2023 roku, aż 42 % bezdzietnych kobiet nie planuje zostać matkami. Tylko 25 % badanych w tej grupie kobiet odpowiedziało, że chce mieć dzieci w ciągu najbliższych 3-4 lat, a 34% planuje potomstwo, ale dopiero w dalszej perspektywie czasu. Jednak w zależności od wieku bezdzietnych kobiet ich deklaracje co do chęci posiadania potomstwa lub jego braku były zróżnicowane.
Okazuje się, że 33% kobiet w wieku 18-29 lat nie planuje w ogóle zostać matkami, 46% zamierza mieć dzieci w dalszej perspektywie, a 21 % planuje macierzyństwo niebawem – w przeciągu 3-4 lat.
W grupie wiekowej 30-45 lat plany prokreacyjne kobiet wyglądają inaczej: aż 55% kobiet nie widzi się w roli matki, 13% z nich planuje dzieci, ale w dalszej perspektywie, 32% chce zdecydować się na macierzyństwo w najbliższych 3-4 latach.
Trudno określić, w jakim stopniu pod odpowiedziami wyrażającymi chęć posiadania potomstwa, jak określono to w badaniu – w dalszej perspektywie – kryją się realne plany prokreacyjne kobiet.
Bezdzietna pod presją
Coraz więcej kobiet, które świadomie rezygnują z macierzyństwa, otwarcie o tym mówi. Wśród nich są także znane osoby, które publicznie przyznają, że nie widzą siebie w roli matki, nigdy! Niezależnie od statusu i rozpoznawalności kobiet, ich wyznania o braku chęci posiadania potomstwa często nie spotykają się ze zrozumieniem.
Presja rodziny w sytuacji, gdy kobieta nie chce mieć dzieci, bywa często nie tyle dręcząca, co przykra. Zwykle wychodzi od rodziców, którzy nie chcą przyjąć tej informacji do wiadomości i tym samym pogodzić się z decyzją swojej córki. Wypierają ten fakt, mając nadzieję, że może jeszcze zmieni zdanie i jest to kwestią czasu. Przypominają, że „za moment może być już za późno”. Nie inaczej jest w przypadku teściów, bo decyzję o braku potomstwa podejmuje także wspólnie para.
Podobną presję wobec kobiet nieczujących instynktu macierzyńskiego i chęci posiadania dzieci, lubią roztaczać znajomi i przyjaciele. Planując rodzicielstwo lub mając już swoje rodziny, często nie rozumieją, że ich przyjaciółka świetnie dogaduje się z ich małą córką Anią, ale może mieć zupełnie inny plan na swoje życie, przy czym nie jest on związany z wychowaniem własnej pociechy, ale na przykład z podróżowaniem i karierą. Często problem z zaakceptowaniem odmiennego zdania kobiet odnośnie do posiadania dzieci mają, o dziwo, inne kobiety. Z niedowierzaniem powtarzają swoim koleżankom lub siostrom, że przyjdzie czas, że „na pewno jeszcze zmienią zdanie”!
Najważniejsza rola w życiu
W naszym społeczeństwie, w którym nadal panuje zamiłowanie do patriarchatu, przyjęło się, że kobieta ma wyjść za mąż, a macierzyństwo ma być kolejnym etapem wpisanym w jej życiorys. A kariera? Jeśli zdąży ją zrobić, to znaczy, że jest wyjątkowo zaradna!
Do tego popularyzowany w mediach wizerunek kobiety spełnionej widziany jest najczęściej przez pryzmat macierzyństwa właśnie. Macierzyństwo ma być jej ambicją, dzięki temu kobieta ma chętniej się w nim zrealizować. Rodzicielstwo to przecież obrazki słodkich, uśmiechniętych maluchów, te jednak przysłaniają rzeczywiste, codzienne trudy, choroby, zmartwienia i nieprzespane noce rodziców. Nie każda z kobiet może być na to psychicznie gotowa!
Tymczasem są kobiety, które zostały matkami, ale tego żałują. Pytają, „dlaczego nikt nie powiedział mi, że tak to wygląda”? Czują się osamotnione w nowej roli. To jednak temat, który jedynie sporadycznie jest poruszany publicznie, ponieważ najczęściej bywa podsumowany w sposób nieprzychylny i bez zrozumienia dla kobiety, której z macierzyństwem nie jest po drodze. No bo przecież nasze babki, nasze matki… a ty teraz masz depresję?!
Dlaczego kobiety nie chcą być matkami?
Bywa, że po prostu nie widzą się w roli matki i nie czują potrzeby spełnienia się w ten sposób w życiu. Socjologowie twierdzą, że kobiety dążą do samorealizacji, chcą i lubią być niezależne. W naszym społeczeństwie zachodzą przemiany – kochamy dzieci, ale kochamy też siebie!
Kobiety często przytłacza myśl o poświęceniach i odpowiedzialności, zmianie dotychczasowego trybu życia, bo wiedzą (jest tak w największej liczbie przypadków), że to one będą musiały zrezygnować przynajmniej na jakiś czas z pracy i kariery, a nie ich partnerzy. Wraz z wiekiem i osiągnięciami, kobietom coraz trudniej jest podjąć decyzję o dziecku. Wspinając się po kolejnych szczeblach kariery, zyskują coraz więcej i w sytuacji, kiedy miałyby rozpocząć starania o dziecko, boją się o utratę pozycji zawodowej.
Niektóre z kobiet przeraża zmiana w ich wyglądzie – wiedzą, że ciąża nie jest stanem obojętnym dla zdrowia i formy. Obawiają się, że powrót do zgrabnej sylwetki i pięknego wyglądu może okazać się bardzo trudny.
***
Nie bez znaczenia pozostaje także postawa partnera wobec rodzicielstwa, ale i wspólnego życia. Kobieta, która zastanawia się nad macierzyństwem, ale nie czuje, że partner będzie się angażował i pomagał jej przy dziecku, może zrezygnować z roli bycia matką.
Aspektem mniej istotnym, ale branym również pod uwagę przez kobiety i pary planujące potomstwo, jest pomoc lub jej brak ze strony dziadków. Odległość lub obowiązki zawodowe dziadków mogą skomplikować plany, szczególnie kiedy kobiecie będzie zależeć na szybkim powrocie do pracy. Ilość miejsc w żłobkach i przedszkolach jest ograniczona, a ceny w prywatnych placówkach są wysokie.
Innymi kwestiami, na które wskazują socjologowie, są drogie kredyty i mieszkania, wysokie koszty życia i niewystarczające wsparcie ze strony państwa.
Restrykcyjne prawo aborcyjne również zniechęca wiele kobiet do podjęcia decyzji o dziecku. Z obawą myślą o tym, co się wydarzy w przypadku niespodziewanych komplikacji w czasie ciąży.
Czary goryczy dopełnia wojna tuż za naszą wschodnią granicą i niestabilna sytuacja na świecie, co wpływa na obniżenie poczucia bezpieczeństwa i komfortu życia.
Kobiety, dostrzegając trudy życia otaczającego je świata, obawiają się o brak perspektyw dla swojego potomstwa. Nie chcą, by ich dzieci żyły w społeczeństwie, w którym jest coraz więcej rywalizacji, a coraz mniej poszanowania jednostki i tolerancji, panuje brak akceptacji dla inności.
***
„Mam dwadzieścia pięć lat, a dzieci tylko w Simsach” – to słowa popularnej w mediach społecznościowych piosenki autorstwa Sandry Rugały. Powody, dla których kobiety nie chcą mieć dzieci, mówią wiele o społeczeństwie i czasach, w jakich żyjemy. Jak będzie wyglądała nasza przyszłość? I co, jeśli trend niechęci do posiadania potomstwa będzie się utrzymywał lub pogłębiał dalej?
