W kulturze wrzało
W latach 80. kultura była pełna różnorodności i kontrastów. Muzyka rockowa i metalowa rozbrzmiewała obok energetycznych dźwięków disco, tworząc różnorodne brzmienia, które oddawały ducha tego czasu. Kina były miejscem, gdzie można było zanurzyć się w świecie filmowych hitów takich jak „Top Gun”, „Dawno temu w Ameryce” czy „Flashdance”, które stały się ikonami tamtej dekady. To także czas, w którym rozwój technologiczny zaczął odgrywać coraz większą rolę w codziennym życiu ludzi. Walkman, dający możliwość słuchania ulubionej muzyki w dowolnym miejscu oraz telefon komórkowy, który wkrótce stał się nieodłącznym elementem życia, były bardzo pożądanymi przedmiotami. Stanowiły one symbol postępu i mobilności, czegoś, co zmieniało sposób, w jaki ludzie komunikowali się i spędzali czas. W Polsce, w okresie PRL-u, lata 80. były okresem ograniczeń, zwłaszcza w dostępie do modnych, zachodnich ubrań.
Wyświetl ten post na Instagramie
Puste półki w sklepach były często zjawiskiem codziennym, ale to nie przeszkadzało Polkom w wyrażaniu swojej kreatywności. Sama produkcja i przerabianie ubrań stały się popularne, przy wykorzystaniu wzorów z zagranicznych czasopism modowych, jak niemieckie pismo Burda. Telewizja była także ważnym źródłem inspiracji, gdzie kobiety mogły podpatrywać stylizacje gwiazd i próbować naśladować je, tworząc własne unikatowe kreacje. To był czas, gdy pomimo ograniczeń, ludzie znajdowali sposoby na wyrażenie siebie i tworzenie własnego stylu życia. Niektóre kobiety chętnie korzystały z oferty dwóch dużych rodzimych firm odzieżowych: Mody Polskiej i Hofflandu, założonego przez utalentowaną Barbarę Hoff.
Lata osiemdziesiąte to czas popkultury punku, który w Polsce znalazł wielu zwolenników. Hasła i bunt punkowców świetnie odnajdywały się w polskiej ponurej rzeczywistości. Za swoje miejsce obrali festiwal muzyczny w Jarocinie. Moda bazowała głównie na ciemnych ubraniach, które można było łatwo zdobyć, w przeciwnym razie można było je zafarbować. Za pomocą farb akrylowych, w łatwy sposób można było pokryć kolorową twórczością np. bawełniane koszulki. Pożądana stała się skórzana kurtka, najlepiej z ćwiekami. Kobiety były obcięte bardzo krótko w stylu Madonny czy Kory z Maanamu. Przynależność do tej subkultury wymagała dużej odwagi, ponieważ stanowiła główne zagrożenie dla ówczesnego rządu i była uważnie obserwowana przez SB.
Wyświetl ten post na Instagramie
Styl polskich wokalistek
Styl Kory Jackowskiej stanowi świetny przykład krzykliwej stylistyki. W wyglądzie inspirowała się zagranicznymi piosenkarkami. Czerpała z różnych stylów, aż wypracowała swój własny, będący połączeniem rockowej prowokacji z minimalistyczną elegancją. Dopełnieniem jej wizerunku stała się krótka fryzura i ciemne okulary.
Małgorzata Ostrowska w latach 80. była jedną z najbardziej kontrowersyjnych polskich gwiazd. Nosiła oryginalne makijaże, które wykonywała sama, a także fryzury z tzw. stojącymi włosami oraz podgolonym bokiem. To uczesanie stało się modne pośród polskiej młodzieży wraz z subkulturą punk. Członkowie nowo powstających rockowych zespołów stylizowali włosy na Johnny’ego Rottena z Sex Pistols.
Wyświetl ten post na Instagramie
Izabela Trojanowska bez wątpienia była inspiracją modową lat 80. Cała Polska nuciła jej piosenki, a kobiety chciały wyglądać jak ona. Nie było to łatwe, ponieważ artystka sprowadzała ubrania z Londynu. Najstarszy z jej kompletów, bordowa garsonka Thierry Mugler, ma już czterdzieści lat. Francuski projektant stał się jej ulubionym designerem ze względu na oryginalne projekty, którymi mogła zabłysnąć na scenie.
Pierwszy raz zobaczyłam strój Thierry Mugler na koncercie Bryana Ferry. Jerry Hall – jego muza wówczas i narzeczona – była przepięknie ubrana. Udaliśmy się po tym koncercie do Harrodsa w Londynie i tam na dziale Thierry Mugler zobaczyłam takie kreacje, że po prostu oczopląsu dostałam. – mówiła wokalistka.
Trojanowska w latach osiemdziesiątych słynęła jednak nie tylko z odważnych
kompletów, ale także z krótkiego uczesania, które choć początkowo było nieco
szokujące, szybko się przyjęło. Nie wszystkim spodobała się jej fryzura. Gdy wróciła do
Teatru Syrena, gdzie była wtedy świeżo zatrudniona, dyrektor kazał jej nosić podczas
spektakli peruki. Dopiero, gdy uczesanie zyskało na popularności, zaakceptował jej wygląd.
Wokalistka potrafiła wiele rzeczy wykonać samodzielnie – projektowała kreacje, szyła,
robiła na drutach i szydełku, wyszywała komplety koralikami, a w latach dziewięćdziesiątych założyła nawet swoją markę modową.
Zachodnie trendy pośród muzyków
Moda męska lat osiemdziesiątych, ze względu na utrudniony dostęp do zachodnich trendów, była zdecydowanie bardziej stonowana. Codziennością były poliestrowe koszule i swetry w serek, a nieliczni mogli pochwalić się najmodniejszymi jeansami z Peweksu czy T-shirtami przesłanymi ze Stanów. Jednak ówcześni muzycy rockowi czerpali inspiracje z Zachodu, jak np. Paweł Mścisławski ps. Kapiszon, basista zespołu Lady Pank, a wcześniej Oddziału Zamkniętego, który wyróżniał się na tle kolegów modną wśród ówczesnych rockowych muzyków fryzurą wymagającą użycia dużej ilości lakieru.
Inspiracje Zachodem można było czerpać również z niemieckich wydań tygodnika BRAVO, popularnego wśród młodzieży, gdzie znajdowały się liczne informacje o gwiazdach muzyki wraz z plakatami. Na targach można było zakupić pojedyncze strony i w ten sposób muzycy w PRL-u upodabniali się do zachodnich trendów. Mścisławski lubił eksperymentować również z makijażem oraz doborem strojów. Często pojawiał się w czerwonych, czarnych lub żółtych kolorach i czarnej skórzanej kurtce. Codzienność muzyka w Polsce była biedą, stąd Kapiszon postanowił na stałe wyrwać się do Stanów Zjednoczonych, aby spełnić swój sen o zagranicznej karierze, próbował się dostać do zespołu Bon Jovi, co się nie powiodło.
Mimo trudności związanych z restrykcjami politycznymi i gospodarczymi, moda lat 80. XX wieku była w Polsce nadal wyrazem kreatywności i indywidualizmu, choć z pewnością miała swoje unikatowe cechy, odróżniające ją od zachodnich trendów. W okresie PRL-u Polacy mieli ograniczony dostęp do zachodnich produktów i kultury, z tego powodu nie było łatwo zaadaptować w Polsce mody zachodniej. Mimo ograniczeń, zagraniczne media nadal miały wpływ na polską modę poprzez filmy, muzykę i czasopisma, które dostępne były często w nielegalnych kopiach. Jednak mimo tych ograniczeń, pojawiały się pewne sposoby na import i adaptację zagranicznych trendów. Ówczesna moda w Polsce była złożoną mieszanką wpływów kulturowych, społecznych i ekonomicznych.
Bibliografia
Całkowska A., Janusz Panasewicz: Zajmuje mnie nasz podział, że ludzie coraz częściej, nawet na święta, nie chcą jechać do domu., Na Temat, 23 listopada 2017. https://natemat.pl/blogi/agatacalkowska/223563,janusz-panasewicz-zajmuje-mnie-tez-ten-nasz-podzial-ze-ludzie-coraz-czesciej-nawet-na-swieta-nie-chca-jechac-do-domu-bo-boja-sie, dostep:15.04.2024.
Kabat A., Lata 80. w modzie damskiej – najbardziej charakterystyczne trendy i ikony tamtej dekady, 2020, https://domodi.pl/trendy/lata-80-w-modzie-damskiej-najbardziej-charakterystyczne trendy-i-ikony-tamtej-dekady_3250, dostęp: 12.04.2024.
Żebrowska K., Polskie piękno – sto lat mody i stylu, Znak Horyzont, Kraków 2018.
Dzień Dobry TVN, 11.02.2021, https://dziendobry.tvn.pl/gwiazdy/izabela-trojanowska-o-stylu-lat-80-swoich-scenicznych-kreacjach-i-fryzurze-w-dzien-dobry-tvn-da328777-ls5317130, dostęp:15.04.2024.
Więcej o modzie znajdziecie tutaj.
