Korzenie Dnia Matki – od starożytnych rytuałów do nowoczesnych obchodów
Już w starożytnym Egipcie czczono boginię Izydę – opiekunkę macierzyństwa i rodzinnego ogniska. Również w starożytnej Grecji i Rzymie obchodzono święta poświęcone matkom-boginiom, takim jak Kybele czy Rea, matka wszystkich bogów. Obchody te miały często charakter rytualny i religijny, z procesjami, ofiarami i festynami ku czci boskiego macierzyństwa.
W Europie średniowiecznej pojawiła się tradycja tzw. Mothering Sunday, obchodzona w czwartą niedzielę Wielkiego Postu. W tym dniu odwiedzano „matczyne” kościoły – główne świątynie w regionie – i modlono się za matki. Z czasem zwyczaj ten przekształcił się w świeckie święto, szczególnie popularne w Wielkiej Brytanii.
Współczesna forma Dnia Matki narodziła się w Stanach Zjednoczonych. Inicjatorką tego święta była Anna Jarvis, która po śmierci swojej matki w 1905 roku rozpoczęła kampanię na rzecz ustanowienia ogólnokrajowego dnia poświęconego matkom. W 1914 roku prezydent USA Woodrow Wilson ogłosił drugą niedzielę maja narodowym Dniem Matki. Z czasem święto rozprzestrzeniło się na inne kraje, przyjmując lokalne cechy i daty obchodów.
Obchody Dnia Matki w Polsce
W Polsce Dzień Matki obchodzony jest 26 maja – niezależnie od dnia tygodnia. To jedna z niewielu dat, która nie zmienia się co roku. Po raz pierwszy święto to zorganizowano w 1914 roku w Krakowie. W okresie międzywojennym szybko rozprzestrzeniło się na inne miasta i miejscowości. Po II wojnie światowej Dzień Matki na stałe zagościł w polskim kalendarzu.
Tego dnia dzieci – zarówno te małe, jak i dorosłe – obdarowują swoje mamy kwiatami, laurkami, drobnymi upominkami, a przede wszystkim – ciepłymi słowami i gestami wdzięczności. W przedszkolach i szkołach organizowane są występy, akademie i przedstawienia. Nieodłącznym elementem są czerwone goździki lub róże, a także serdeczne życzenia i wspólne spędzanie czasu.
Dzień Matki na świecie – różnorodność tradycji
Choć Dzień Matki obchodzony jest niemal globalnie, jego forma, znaczenie i data różnią się w zależności od kraju.
- Stany Zjednoczone – obchodzą Dzień Matki w drugą niedzielę maja. Jest to jedno z najważniejszych świąt rodzinnych w USA. Tego dnia ludzie wysyłają kartki z życzeniami, dzwonią do matek, wręczają kwiaty i organizują wspólne posiłki. Przemysł kwiatowy i gastronomiczny notuje wtedy wzmożony ruch.
- Wielka Brytania – celebruje Mothering Sunday w czwartą niedzielę Wielkiego Postu. Choć pierwotnie miało charakter religijny, dziś przypomina Dzień Matki z USA. Popularne są bukiety żonkili, czekoladki i kartki z życzeniami.
- Francja – Fête des Mères odbywa się w ostatnią niedzielę maja lub pierwszą niedzielę czerwca (jeśli Zielone Świątki wypadają pod koniec maja). Dzieci wręczają mamom ręcznie robione prezenty i domowe wypieki.
- Meksyk – Día de las Madres obchodzony jest zawsze 10 maja. To jedno z najważniejszych świąt w kraju. Dzień rozpoczyna się od serenady – dzieci śpiewają matkom tradycyjne pieśni, takie jak „Las Mañanitas”. Organizuje się rodzinne uroczystości, a nawet koncerty dedykowane mamom.
- Japonia – Dzień Matki obchodzony jest podobnie jak w USA, w drugą niedzielę maja. Tradycyjnym prezentem są goździki, symbolizujące miłość i czystość. Dzieci często własnoręcznie przygotowują potrawy i drobiazgi.
- Etiopia – Dzień Matki obchodzony jest po zakończeniu pory deszczowej podczas święta Antrosht, trwającego kilka dni. Rodziny zbierają się razem, spożywają tradycyjne potrawy, a dzieci śpiewają pieśni o swoich matkach.
Dzień Matki w kulturach i religiach
W wielu kulturach matka zajmuje centralne miejsce w strukturze rodziny i społeczeństwa. W tradycji katolickiej Maryja – Matka Boża – jest symbolem opiekuńczości, czułości i bezinteresownej miłości. W Indiach kult bogini Durgi, matki wszystkich istot, jest głęboko zakorzeniony w religijnym życiu. W kulturach afrykańskich matka uważana jest za fundament wspólnoty i strażniczkę tradycji.
Dzień Matki w tych kontekstach zyskuje dodatkowy wymiar – to nie tylko gest miłości wobec najbliższych, ale też celebracja kobiecej siły, płodności, mądrości i zdolności do poświęcenia.
Uniwersalny wymiar święta
Niezależnie od miejsca i formy obchodów, Dzień Matki jest wyrazem głębokiego szacunku dla jednej z najważniejszych osób w życiu człowieka. To dzień, który przypomina o wdzięczności, pamięci i miłości – wartościach uniwersalnych i ponadczasowych. W świecie pełnym pośpiechu i codziennych trosk to także doskonała okazja, by zatrzymać się na chwilę i powiedzieć: „Dziękuję, Mamo”.
Więcej o kulturze i sztuce znajdziecie tutaj.
