Szklarz od pokoleń
Émille Gallè urodził się 4 maja 1846 roku w Nancy, we Francji.
Można powiedzieć, że był skazany na sztukę jeszcze przed urodzeniem. Jego ojciec, Charles Gallè, najpierw sprzedawał szkło i ceramikę, potem je wytwarzał. W nowo zakupionej fabryce wymyślał nowatorskie wzory kwiatowe. Liczył, że syn przejmie po nim schedę.
W wieku 16 lat Émille Gallè znał najważniejsze odmiany kwiatów i potrafił z pamięci je narysować. Z Francji, Włoch i Szwajcarii przywoził nowe gatunki. Kochał owady i zwierzęta, a jego niewyczerpanym źródłem inspiracji była natura. Dość wcześnie zaczął eksperymentować z wzorami i formami, co zaowocowało udziałem w Wystawie Światowej w Paryżu. Gallè poznał na niej grawera Victora Prouvé, z którym świetnie się dogadywał. Początek współpracy było kwestią czasu.
Przeszkodziła im w tym wojna.
19 lipca 1870 roku wybuchła wojna francusko-pruska. Konflikt wybuchł, gdy Otton von Bismarck usiłował osadzić na hiszpańskim tronie księcia pruskiego Leopolda von
Hohenzollern-Sigmaringena, na co stanowczo nie zgadzała się Francja. Zaniepokojony tym ruchem Napoleon Bonaparte nie zamierzał dopuścić do utraty wpływów w Europie. Zamierzał wzmocnić prestiż osłabionego Cesarstwa Francuskiego, co w połączeniu z własnymi ambicjami stanowiło katastrofę. Nie przewidział politycznej izolacji i tego, że kraj nie był przygotowany na wojnę. Naprzeciwko francuskich oddziałów stanęły dobrze wyszkolone, nowoczesne niemieckie jednostki.
Przegrana była kwestią czasu, i każdy, kto znał się na polityce, uciekał z kraju.
W podobnej sytuacji znalazł się Gallé, który po demobilizacji schronił się w Meisenthal. W tamtejszej hucie szkła zaczął praktyki, w trakcie których nauczył się wielu przydatnych rzeczy. To wtedy swój podpis zaczął zastępować Krzyżem Lotaryńskim, patriotycznym symbolem regionu.
Zaraz potem Émille Gallè wyruszył do Europy.
Artysta, jakich mało
Do Londynu przybył na prośbę ojca, którego reprezentował na wystawie promującej francuskie rzemiosło. Zaraz po niej Gallé wyjechał do Luwru, gdzie zaczął studiować starożytną sztukę. Jego marzeniem było stworzenie równie ważnych co reprezentacyjnych dzieł.
W 1874 roku Émille Gallè przejał po ojcu manufakturę. W przeorganizowanej fabryce szkła, fajansu i ceramiki znalazł się dział mebli. Łącznie zatrudniał 300 pracowników: stolarzy, rzeźbiarzy, lakierników i mistrzów intarsji, którzy znali się na obróbce drewna. Poza usprawnieniem procesu produkcji, warsztatami i wykładami dla pracowników, Gallé chętnie eksperymentował z kolorami i różnymi technikami obróbki szkła.
Jego ulubioną barwą było “światło księżyca”, delikatny szafirowy odcień, który współgrał z innymi kolorami. Były wśród nich “żółcie, opalizujące brązy i zielenie na bazie srebra i siarki, pawi błękit z miedzią i żelazem, brązy z siarki”.
Naczynia zdobione folią, emalią i pęcherzykami powietrza starano się imitować w Niemczech i Wielkiej Brytanii. Gallé dbał, aby każdy przedmiot wyglądał nietuzinkowo, eksperymentował z bąbelkami powietrza. „Zaniepokojony takimi defektami, wpadłem na pomysł wykorzystania ich jako środka dekoracyjnego, który pozwolił mi, poprzez wywołanie efektu na różne sposoby, uzyskać zupełnie nowy rodzaj dekoracji, zwany patyną”, napisał w jednym z artykułów.
Miał też inne sekrety stylu.
Jednym z nich była obróbka szkła. W swoich projektach Gallé stawiał na szkło warstwowe. Technika ta polegała na wydmuchiwaniu szkła na zimno i wtapianiu w nią drugiej warstwy szkła, koniecznie w innym kolorze. Obrobioną piłą diamentową, trawione kwasem i zdobione emalią powierzchnię szklarz zdobił grawerunkiem. Na jednym z wazonów znalazły się słowa Roberta de Montesquiou: “Uwielbiam godzinę, w której wszystko zmienia swoją formę, gdy światło i ciemność walczą ze sobą”.
Już wtedy bywał nazywany geniuszem secesji. Artystą, który z nowego dekoracyjnego stylu zaczerpnął to, co najlepsze.
Szklarz do entej potęgi
W 1900 roku Émille Gallè uczestniczył na Wystawie Powszechnej w Paryżu. Będący u szczytu sławy szklarz zaprezentował naczynia i meble nagrodzone złotym medalem. Po odebraniu tej prestiżowej nagrody, Gallè otrzymał jeszcze jedną. Za osiągnięcia w dziedzinie sztuki przyznano mu Legię Honorową.
Rok później Émille Gallè zdecydował się na odważny krok i razem z kilkoma rzemieślnikami otworzył szkołę w Nancy. Chciał, aby technika zdobienia naczyń cienkimi warstwami kolorowego szkła przetrwała, a wykonane do tej pory wazy, talerze, półmiski i wazony kupiły muzea. Na odbywających się w manufakturze kursach opowiadał pracownikom o nowych metodach dekoracji naczyń, pokazywał namalowane przez siebie akwarele.
W tym samym czasie Gallè zaangażował się w sprawy społeczne. Poza wykładami na akademickim poziomie został skarbnikiem Ligi Praw Człowieka we Francji, w oddziale w Nancy. Z takim samym zaangażowaniem co tworzył nowe naczynia – bronił rumuńskich Żydów oraz irlandzkich katolików w Anglii.
Émille Gallè zmarł 23 września 1904 roku w Nancy po kilkumiesięcznej walce z białaczką.
Nowi właściciele fabryki zbankrutowali w 1931 roku. Jedyną pozostałością po pracowni Émille’a Gallè są drzwi, prezentowane dziś w Musée de l’École de Nancy.
Źródła:
https://www.sworder.co.uk/news/mile-gall–french-designer–pioneer-of-glass/
https://www.metmuseum.org/art/collection/search/482526
https://www.moma.org/artists/2058-emile-galle
https://www.artnet.com/artists/emile-gall%C3%A9/
Więcej o kulturze i sztuce znajdziecie tutaj.
