***
Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę przedstawiła, że w czasie pandemii aż 27% dzieci doświadczyło krzywdzenia,11% doświadczyło przemocy ze strony bliskiej osoby dorosłej, 10% doświadczyło wykorzystywania seksualnego, a 1 dziecko na 11 przyznało otwarcie, że nie ma nikogo bliskiego, kto mógłby zaoferować mu pomoc i wsparcie w trudnej sytuacji.
Cyfry te pokazują jak dużym problemem i zjawiskiem jest przemoc. Ile dzieci potrzebuje pomocy ze strony najbliższych, wsparcia psychologicznego, a często terapii czy leczenia farmakologicznego w ciężkich stanach depresyjnych u dzieci. Dzieci najczęściej cierpią w ciszy i samotności, bojąc się mówić wprost o tym, że ktoś im dokucza, poniża czy szantażuje.
***
Do najczęstszych rodzajów przemocy, jaką stosują wobec siebie dzieci zaliczamy przemoc:
Fizyczną – poprzez naruszenie nietykalności cielesnej, jak np. szturchanie, bicie, szarpanie, kopanie, duszenie, itp.
Psychiczną – naruszenie godności osobistej jak: używanie obraźliwych komentarzy i zwrotów, fałszywe oskarżenie, wyśmiewanie, ocenianie, szantażowanie, itd.
Seksualną – naruszenie intymności – dzieci podczas zabawy komentują swój wygląd, ciało, a czasem podczas tzw. zabawy ściągają koleżance spodnie przy całej klasie.
Ekonomiczną– naruszenie mienia poprzez niszczenie czyjejś własności.
***
Wielu rodziców spotyka się z takimi sytuacjami słysząc to od swoich pociech, jednakże czy reagujemy na sygnały, jakie często poprzez swoje zachowania, postawę próbują przekazać nam nasze dzieci? Czy nie zdarza się tak, że często lekceważymy opowiedzianą historię ze szkoły tłumacząc, że to taki wiek, że to minie, nie przejmuj się? Często płacz dziecka, niechęć pójścia do szkoły, problemy ze snem, zbyt duża nerwowość, lęk, a nawet moczenie nocne – pokazują nam symptomy, że coś jest nie tak. Pojawia się pytanie, co my jako dorośli z tym zrobimy lub zrobiliśmy?
Często dzieci pozostają same sobie, w niemocy próbując udźwignąć złośliwe przytyki na szkolnym komentarzu, popychanie na schodach czy wieczne ocenianie, jakie są beznadziejne i do niczego się na nadają. Podczas rozwoju emocjonalnego i psychicznego dziecka bardzo ważą rolą jest poczucie własnej wartości, które w obecnych czasach jest mocno zachwiane, a czasami wręcz ukazujące, że dzieci nie mają jej wcale. Przytłamszone zachowaniem rówieśników, kolegów, koleżanek z klasy często czują się nieakceptowane, gorsze i niepotrzebne. Bardzo często zamykają się w swoim pokoju, płacząc pokątnie, by nikt nie zobaczył ich słabości, bo przecież już wołały o pomoc, lecz nikt ich wołania nie usłyszał.
***
Złe doświadczenia, gdzie dziecko nie otrzymuje pomocy na czas, powodują wiele innych następstw tej sytuacji, a jak wiadomo problem sam się nie rozwiąże. Z upływem czasu dochodzą kolejne trudności, na jakie narażone są nasze dzieci, jak problemy z nauką, samookaleczenia, ucieczka w uzależnienia czy izolowanie. Zjawisko to jest obecnie bardzo częste i coraz więcej dzieci, w różnym wieku potrzebuje wsparcia nas dorosłych jak i specjalisty.
Dlatego tak bardzo ważna jest nasza szybka reakcja, gdy tylko zauważymy najmniejsze symptomy, że coś złego dzieje się z zachowaniem naszego dziecka. Nie odkładajmy rozmowy z synem, córką na potem, na jutro… Nie ma jutro, jest tu i teraz. Poświęćmy kilka minut dziennie naszym dzieciom, pytając niestandardowo – Jak w szkole? Bo zapewne usłyszymy – Wszystko ok, bez zmian. Znajdźmy przestrzeń do rozmowy, gdzie nikt nam nie będzie przeszkadzał, gdzie będziecie mogli na te parę chwil poświęcić 100% swojej uwagi swojemu dziecku, odkładając telefon, by w czasie rozmowy nikt wam nie przerwał.
***
Pokażmy, że jesteśmy w tym momencie tylko dla nich, otwarci, uważni na ich sprawy – nawet jeśli faktycznie w szkole wszystko było w porządku. Zadajmy kilka pytań, by okazać swą troskę i zainteresowanie tym młodym człowiekiem, co może pomóc, by w odpowiednim czasie zareagować, gdy dzieje się coś złego. Podzielę się z wami kilkoma zwrotami, których sama używam w relacji z moimi dziećmi, to pozwala nam na budowanie więzi rodzic-dziecko, ale również wychwycić to, czego nie udało mi się zauważyć bez naszej rozmowy:
Opowiedz mi o czymś dobrym, co się dziś wydarzyło… Dowiedzmy się, co dla naszego dziecka jest ważne i dobre, w jakich sytuacjach czuje się szczęśliwe, akceptowane.
Wymień jedną rzecz, jakiej się dziś nauczyłaś/łeś , a jakiej nie znałeś wczoraj?
***
Każdy dzień to nowe doświadczenia, niekoniecznie dobre i łatwe. Dobrze rozmawiać o tym co nowe, nieznane i okazać, że z każdym tematem może się ono do nas zwrócić.
Co było najlepszą rzeczą, która zdarzyła się dzisiaj w szkole, a co było najgorszą, najtrudniejszą i dlaczego?To idealna przestrzeń by wychwycić, czy są zachowania, sytuacje z którymi nasze dziecko nie potrafi sobie poradzić samo i być może potrzebuje naszej rady czy wsparcia.
Z kim dziś siedziałaś w ławce lub podczas obiadu? Odpowiedź ukazuje, z kim nasze dziecko czuje się dobrze, z kim spędza najwięcej czasu, zawsze możemy dopytać, dlaczego właśnie Zosia, a nie Karolinka czy Piotruś, z którym do tej pory byli nierozłączni.
Co narysowałeś dziś w przedszkolu? Jaki kolor kredki wybrałeś? To pytanie pozwala na rozmowę z młodszym dzieckiem o tym, co było na rysunku: czy kotek, piesek, motylek, a jakiego był koloru i dlaczego właśnie tego dziecko użyło do jego namalowania.
Czy ktoś był dzisiaj smutny?– Dzieci bardzo szybko reagują empatią na łzy, płacz innego dziecka, więc na pewno to będą pamiętać, kto płakał, bo tęsknił za mamą lub z powodu zgubionego, ukochanego misia.
***
Zadając kilka pytań otwartych dajemy dziecku i sobie przestrzeń do rozmowy, mały człowiek ma zawsze wiele do powiedzenia, bo doświadcza wielu emocji, sytuacji każdego dnia. Dlatego tak ważną kwestią jest, jak pytamy i o co. Nie zamykajmy się na krótkie pytania, które dadzą odpowiedź tak lub nie, to żadne pole do rozmowy. Tak zadane pytanie zawsze spotka się z tą samą odpowiedzią, dlatego zachęcam do wypróbowania chociażby jednego z zaproponowanych zdań lub użycia innego dowolnego, dzięki któremu okażemy zainteresowanie, miłość i zrozumienie dla naszych dzieci.
Bądźmy towarzyszami ich zabaw, ale i trosk, przyjaźnijmy się z nimi, a same będą zwracać się do nas w trudnych dla nich momentach. Pozwalajmy doświadczać nowego, ale bądźmy uważni na rezultaty. W sytuacjach, gdy rozmowa okaże się już niewystarczającą – nie bójmy i nie wstydźmy się zwrócić o pomoc i wsparcie do szkolnego psychologa czy terapeuty. Reagujmy na przemoc, na złe doświadczenia, jakie spotykają nasze dzieci w szkole czy w domu. Jest wiele miejsc, gdzie my – jako rodzice – możemy uzyskać pomoc i nasze dzieci – by naszym dzieciom żyło się lepiej.
***
Najważniejszą rzeczą jest zareagowanie na czas – zbyt wiele dzieci pozostawionych bez pomocy próbowało odebrać sobie życie. Według Komendy Głównej Policji od stycznia do maja br. było ich 24, a w zeszłym roku – 8 w przedziale wiekowym 7-12 lat, to prawie 19% więcej prób samobójczych niż w ubiegłym roku.
Apeluję – Przyglądajmy się swoim dzieciom, by w porę dać im pomoc i wsparcie, a zapewne uda nam się wspólnymi siłami przejść przez ten trudny czas i towarzysząc naszemu dziecku w całym tym procesie i zmianach, jakich doświadcza.
Anna Wieczorek
Anna Wieczorek – współtwórca i autorka tekstów na portalu sama-mama. Tworzy teksty dla kobiet oraz utwory dla najmłodszych. Pełna empatii dla drugiego człowieka. Jej pozytywne nastawienie i wiara w lepsze jutro sprawiają, że niemożliwe staje się możliwie. Prywatnie – mama dwóch córek, kreatywna i pełna pomysłów artystyczna dusza oraz miłośniczka poezji śpiewanej i kryminałów.
Dane z :
